Χειρουργική Μαστού

Μπορεί να προληφθεί ο καρκίνος του μαστού

Μελέτες έχουν δείξει ότι περισσότεροι από τους μισούς καρκίνους θα μπορούσαν να έχουν προληφθεί, αν είχαν εφαρμοσθεί μέτρα για την αλλαγή συμπεριφοράς σε πληθυσμιακό επίπεδο. Ιδανικά, περίπου 80% των νέων περιστατικών καρκίνων θα μπορούσε να προληφθεί με όσα γνωρίζουμε σήμερα.

Σε κοινωνικό επίπεδο λοιπόν, νομοθετικές παρεμβάσεις και θεσμικές αλλαγές, αναβάθμιση του συμβουλευτικού ρόλου επαγγελματιών υγείας και διαρκής ενημέρωση του κοινού μπορούν να συμβάλλουν στην πρόληψη του καρκίνου.

Ποια είναι τα μέτρα πρόληψης που μπορούμε οι ίδιοι να λάβουμε

Πέρα από τις παρεμβάσεις σε πληθυσμιακό επίπεδο, υπάρχουν συμπεριφορές που ο καθένας από εμάς μπορεί να υιοθετήσει προκειμένου να προασπίσει τον οργανισμό του και την υγεία του.

• Αύξηση φυσικής άσκησης

Έρευνα έδειξε ότι η φυσική άσκηση στις εφήβους από 12 ετών μπορεί να βοηθήσει στην προστασία κατά του καρκίνου. Συγκεκριμένα, η τακτική άσκηση 30 λεπτά την ημέρα, 5 ημέρες την εβδομάδα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο του καρκίνου.

• Σωστή διατροφή και διατήρηση υγιούς σωματικού βάρους

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για την ανάπτυξη καρκίνου του μαστού μετά από την εμμηνόπαυση. Ο περιορισμός των θερμίδων έχει προστατευτικό χαρακτήρα στην ενήλικη γυναίκα, τόσο στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού, όσο και στην υποτροπή της νόσου.

• Μείωση κατανάλωσης αλκοόλ

• Αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο

• Υιοθέτηση ασφαλούς σεξουαλικής συμπεριφοράς

• Μείωση του καπνίσματος

Ειδικότερα, όσον αφορά τον καρκίνο του μαστού, εκτός από τις αλλαγές στη συμπεριφορά, ιδιαιτέρως σημαντική είναι η έγκαιρη διάγνωσή του. Μάλιστα, λόγω της έγκαιρης διάγνωσής του, οι θάνατοι εξαιτίας καρκίνου του μαστού έχουν μειωθεί κατά 30% με 40% τα τελευταία δέκα χρόνια.

Για την πρώιμη ανίχνευση και έγκαιρη διάγνωση πρέπει:

• Όλες οι γυναίκες άνω των 20 ετών να αυτοεξετάζονται μια φορά το μήνα. Η αυτοεξέταση γίνεται πολύ εύκολα και δεν ξεπερνά το 1 λεπτό.

• Όλες οι γυναίκες άνω των 20 ετών να κάνουν κλινική εξέταση του στήθους τους από γυναικολόγο τουλάχιστον κάθε τρία έτη.

• Όλες οι γυναίκες άνω των 40 ετών πρέπει να κάνουν εκτός από την κλινική εξέταση και μαστογραφία κάθε χρόνο. Γυναίκες με οικογενειακό ιστορικό ή με ψηλαφητό όγκο μπορούν να κάνουν μαστογραφία σε μικρότερη ηλικία. Η μαστογραφία είναι η ακτινογραφία του μαστού με ένα ειδικό μηχάνημα που ονομάζεται μαστογράφος. Πρόκειται για μια σχετικά ανώδυνη εξέταση και η ακτινοβολία που δέχεται η γυναίκα είναι τόσο μικρή, ώστε ο κίνδυνος από αυτή να θεωρείται αμελητέος.

Πως αντιμετωπίζεται ο καρκίνος του μαστού

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού γίνεται με τέσσερις τρόπους:

• Διαφορετικά είδη χειρουργικών επεμβάσεων

• Ακτινοθεραπεία

• Χημειοθεραπεία

• Ορμονοθεραπεία

Πως αντιμετωπίζεται χειρουργικά

Η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού έχει ως στόχο την ίαση. Ανάλογα με τις ανάγκες κάθε εξατομικευμένης περίπτωσης εφαρμόζεται:

• Ογκεκτομή (ή τεταρτεκτομή) ή

• Τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή, η οποία συνίσταται στην ολική αφαίρεση του μαστού.

Η μαστεκτομή μπορεί να συνοδεύεται από ταυτόχρονη ανάπλαση του μαστού. Η πλαστική αποκατάσταση σε γυναίκες που έχουν υποστεί μαστεκτομή δεν έχει καμιά αρνητική επίπτωση στην υγεία τους.

Στις περιπτώσεις διηθητικού καρκίνου του μαστού, τόσο η ογκεκτομή, τεταρτεκτομή ή τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή (με ή χωρίς σύγχρονη αποκατάσταση) συνοδεύονται από βιοψία των λεμφαδένων της μασχάλης για λόγους σταδιοποίησης της ασθένειας. Σήμερα η αφαίρεση των λεμφαδένων της μασχάλης γίνεται μόνο όταν ο «φρουρός λεμφαδένας» είναι θετικός. Όταν έχουμε πολύ πρώιμο στάδιο καρκίνου του μαστού, που λέγεται insitu, δεν χρειάζεται αφαίρεση λεμφαδένων.

Σε κάθε περίπτωση, ο χειρουργός οφείλει να παρουσιάσει στην ασθενή τα διαφορετικά είδη χειρουργικών επεμβάσεων με τις ενδείξεις και αντενδείξεις τους και να καταλήξουν από κοινού σε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα χειρουργικής επέμβασης και μετά-χειρουργικής θεραπείας.

Επεμβάσεις διατήρησης του μαστού

Ογκεκτομή

Όταν η σχέση του μεγέθους του όγκου προς το μέγεθος του μαστού το επιτρέπει και κρίνεται και ογκολογικά σωστό, μπορεί να γίνει απλή ογκεκτομή. Έχει μεγάλη σημασία ο όγκος να αφαιρεθεί χωρίς διασπορά των κυττάρων του και τα όρια ναείναι αυτά που προβλέπονται από τη διεθνή βιβλιογραφία, ανάλογα με τον τύπο του καρκίνου.

Τμηματεκτομή – Τεταρτεκτομή

Κατά τις επεμβάσεις αυτές αφαιρείται το τμήμα ή το τεταρτημόριο του μαστού που περιλαμβάνει τον όγκο και «συμπλησιάζεται» ο υπόλοιπος μαστός μετά από κινητοποίηση του εναπομείναντος αδένα και συχνά και του δέρματος. Το τμήμα που αφαιρείται αποστέλλεται προς ταχεία βιοψία και καθορισμό ορίων εκτομής.

Ογκοπλαστικές επεμβάσεις

Ο όρος αυτός είναι σχετικά νέος και περιλαμβάνει τις επεμβάσεις αυτές, κατά τις οποίες γίνεται εκτομή ενός τμήματος του μαστού ανάλογα με τον τύπο του όγκου, αποστέλλεται το παρασκεύασμα για ταχεία βιοψία και καθορισμό των ορίων, και στη συνέχεια αποκαθίσταται το σχήμα του μαστού με πλαστικές τεχνικές, ώστε να μην υπάρχει ασυμμετρία ή να υπάρχει η δυνατόν λιγότερη ασυμμετρία σε σχέση με τον άλλο μαστό (tumor adapted reduction). Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει ταυτόχρονη επέμβαση μείωσης-ανόρθωσης στον σύστοιχο μαστό, προκειμένου να επιτευχθεί συμμετρία, ανάλογα με την επιθυμία της ασθενούς.

Ριζικές Επεμβάσεις

Η μαστεκτομή είναι χειρουργείο που γίνεται για την αφαίρεση του μαστού. Υπάρχουν δύο ειδών μαστεκτομές, η απλή και η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή. Το είδος του χειρουργείου εξαρτάται από το μέγεθος του όγκου και από το πόσο αυτός έχει προχωρήσει.

Κατά τη διάρκεια αυτών των χειρουργείων, δεν αφαιρείται ο θωρακικός μυς.

Aπλή Mαστεκτομή

Κατά τη διάρκεια της απλής μαστεκτομής, αφαιρείται ο μαζικός αδένας καθώς και μία λωρίδα δέρματος μαζί με τη θηλή.

Τροποποιημένη Ριζική Μαστεκτομή

Κατά τη ριζική τροποποιημένη μαστεκτομή αφαιρείται ο μαζικός αδένας, μια λωρίδα δέρματος μαζί με τη θηλή, και οι μασχαλιαίοι λεμφαδένες.

Εξέταση των Λεμφαδένων και Λεμφαδένας φρουρός

Σε περίπτωση διηθητικού καρκίνου πρέπει να γίνεται λεμφαδενικός καθαρισμός της μασχάλης.

Σκοπός του καθαρισμού αυτού είναι η σταδιοποίηση της νόσου, ο καθορισμός της περαιτέρω θεραπείας και η πρόληψη τοπικών υποτροπών στους μασχαλιαίους λεμφαδένες. Επειδή ο καθαρισμός της μασχάλης συνοδεύεται σε κάποιες περιπτώσεις από νοσηρότητα του αντίστοιχου άνω άκρου, πολλοί χειρουργοί προτιμούν να κάνουν εξέταση του λεμφαδένα φρουρού (του πρώτου λεμφαδένα στον οποίο θα πήγαιναν ή στον οποίο πήγαν τα καρκινικά κύτταρα) και εάν ο λεμφαδένας αυτός είναι θετικός να προχωρούν σε λεμφαδενικό καθαρισμό μασχάλης. Η εξέταση γίνεται μετά από τοπική έγχυση ραδιοϊσοτόπων. Η μέθοδος αυτή έχει ένδειξη μόνο σε μικρούς όγκους.

Πως μπορεί να επηρεάσει την ψυχολογία της γυναίκας;

Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού αποτελεί ένα τραυματικό γεγονός στη ζωή μιας γυναίκας, το οποίο απειλεί να ανατρέψει την άποψη πού έχει διαμορφώσει σχετικά με τον εαυτό της, τους άλλους, το μέλλον και τη ζωή της γενικότερα. Άγχος, απώλεια της αίσθησης του ελέγχου και της ασφάλειας καθώς και συμπτώματα κατάθλιψης μπορούν να εμφανισθούν μετά από τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Επιπλέον, η χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου, πλήττει τον μαστό, ένα όργανο το οποίο αποτελεί σύμβολο της θηλυκότητας μιας γυναίκας.